Монгол Улс 70 сая толгой малтай. Зудын улмаас одоогийн байдлаар 2.1 сая толгой мал хорогдоод байна. Иймд төрөөс малчдад дэмжлэг үзүүлэх зорилгоор малчны зээлийн эргэн төлөлтийг нэг жилийн хугацаагаар хойшлуулж, зээлийн хүүгийн 6 хувийг малчид, үлдсэн хувийг төрөөс төлөх шийдвэрийг УОК, Засгийн газраас гаргасан.
Мал хүний хувийн өмч байхад татвар төлөгчдийн мөнгөөр малчны зээлийг дарж, банкуудыг эрсдэлгүй болгож буйг олон нийт хүчтэй эсэргүүцэж буй. Тэгвэл "Илэрхийлэл" хэлэлцүүлгийн хоёрдахь дугаарт уг шийдвэр зөв байсан эсэхээр “Олуулаа” ТТБ-ын удирдах зөвлөлийн гишүүн, эдийн засагч Д.Доржпүрэв, “Олуулаа” ТТБ-ын удирдах зөвлөлийн гишүүн, эдийн засагч Р.Шинэгэрэл, Эрдэнэ сумын малчин н.Ууганбаатар, Малчдад туслах ТББ-ын тэргүүн н.Бөхчулуун нарыг урьж ярилцлаа.
ҮЗЭХ:
Энэ үеэр “Олуулаа” ТТБ-ын удирдах зөвлөлийн гишүүн, эдийн засагч Д.Доржпүрэв "Малчид зуданд нэрвэгдлээ гээд зээл хаагаад өгөөч, бидэнд туслаад өгөөч, гэж гуйгаагүй. Дахиад зуд болоход даатгуулсан даатгалаараа зээлийнхээ төлбөрийг төлж болдог шийдлийг гаргаж өгөөчээ л гэж хүсээд байгаа юм. Мөн малчдын хүсээд байгаа зүйл бол "зам гаргаад өг, тэжээл малдаа хүрэх боломж гаргаад өг, дахиад малаа өсгөөд амьдралаа авч явах боломжийг олгож өгөөч л гэж байгаа юм. Энэ тохиолдод улс техникээ бэлдээд зам гаргаад өгөх ёстой. Зуд бидний хүссэнээр болохгүй. Тиймээс дахин эрсдэл гарах үед асуудлыг хэрхэн яаж шийдэх талаар олуулаа зөвлөлдье, шийдье гэж байгаа юм. Даатгалд зөвхөн бод мал даатгадаг. Гэтэл бод малынхаа хорогдлоор тооцож даатгалаас нөхөн олговор олгодог. Гэтэл зуданд бог мал хамгийн их хорогдлоо. Малчдын даатгалын систем зөв ажиллах ёстой. Энэ жил бол даатгал ажиллаагүй. Учир нь зориулалт нь, зорилго чиглэл нь буруу байсан. Малчдын зээлийн хүүг хойшлуулж, тодорхой хэмжээг нь төрөөс төлөхөөр боллоо. Тэгвэл малчид дахин зээл авахын тулд яах ёстой юм. Нэг жилийн хугацаанд дахиад зээл авна биз дээ. Тэр үед юугаа барьцаалж, яаж зээл авах юм. Тэгэхээр малчдын дараагийн эдийн засгийн эрсдэлийг багасгасан ямар бодлого байгаа юм. Энэ бүхнийг даатгал хариуцаад явах ёстой ч манай улсад эсрэгээрээ" гэж хэлсэн юм.
Харин Малчдад туслах ТББ-ын тэргүүн н.Бөхчулуун " Японы цунами манай зуд шиг тодорхой давтамжтай болж байна. Тэнд байшин барилгын чанараа сайжруулж, хүмүүсээ мэдээллээр хангаж бүх бэлтгэл ажлыг хийж байна. Гэтэл манайд яаж байна. Өнөөдөр гэнэт зуд болсон юм шиг аашилж байна. Малчдын тухайд зуданд тодорхой хэмжээнд бэлддэг, аюул шийдвэрийг нь бууруулдаг бодлого шийдвэр энэ улс оронд байна уу. Малчин хүн зунаас эхлээд л бэлддэг. Өвстэй, устай газарт бууж малаа тарга хүч авахуулыг бодно. Намар маллагаанаас нь авахуулаад тарга хүчийг нь жигдрүүлэх,тогтоох гээд малчин хүн бүр ажилладаг. Гэхдээ хүн бүр 20, 30 тонн өвс бэлдээд явах боломжгүй.Өнөөдөр 330 суманд өвс тэжээл, туулах чадвар сайтай машин байна уу, байхгүй юу. Сумын захиргаанд жижиг оврын л машин байгаа биз дээ. Зам ч гаргаж чадахгүй хэмжээнд байна. Дараагийн жилүүдэд энэ байдлаараа л байж байх юм уу" гэсэн юм.
Эрдэнэ сумын малчин н.Ууганбаатар "Манай Эрдэнэ суманд өвөлжилт харьцангуй гайгүй байлаа. Бэлтгэл сайн байсан учраас хохирол багатай даван туулсан. Миний хувьд малаа намар нэлээн нядалсан. Ер нь малчин хүн "2000 мал авч үлдээд үхүүлэх үү. 200 сайн мал авч үлдээд онд оруулах уу" гэдгээ өөрөө тооцох ёстой. Миний хувьд 700 боодол өвс бэлдсэнээ өгөөд дууслаа. Одоо дулаараасай л гэж бодож байна. Хавар хүнд болбол бид хэцүүднэ. Урагшаа Сүхбаатар, Дорнод руу бол айхтар зуд боллоо. Тэдний тухайд бол намар шиг өвөлждөг учраас хэр барагтаа өвс, тэжээл, хороо бууц бэлддэггүй. Тайван сайахан байдал нь тартагдаа хүргэсэн гэж бодож байна. Харин манай нутгаар бол жил бүр их, бага зуд болдог учраас бид бэлдээд сурчихсан юм" гэлээ.
“Олуулаа” ТТБ-ын удирдах зөвлөлийн гишүүн, эдийн засагч Р.Шинэгэрэл "Хөдөө аж, ахуйн салбарт төр дураараа оролцож чөлөөтэй хөгжих боломжийг нь үргэлж хааж байгаа. 2014 онд их том зуд болж 9.7 сая мал хорогдсон. Үүн дээрээс сургамж аваад дараагийн бэлтгэлийг хангах ажлыг аль, аль талдаа хийгээгүй байсан. Малын үнэд төр үргэлж оролцдог. Ингэснээрээ малчдын хөрөнгийг үнэгүйдүүлдэг. Мөн түүхий эд, махыг чөлөөтэй экспортлох боломжийг үргэлж хааж элдэв янзын татаасаар хөгжлийг нь боомилж ирсэн. Үүний үр дүн ч сая гарлаа гэж харж байна" гэлээ.
